Mustafa Kemal Atatürk'ün Hayatı

Mustafa Kemal Atatürk, 1881'de Selanik'te doğdu. Annesi Zübeyde Hanım, babası Ali Rıza Efendi'dir. Selanik yerlilerinden olan babası Ali Rıza Efendi, Söke'den Selanik'e gelmiş Türkmenlerden "Kırmızı Hafız" lakaplı Ahmet Efendi'nin oğludur. Ali Rıza Efendi Mustafa Kemal'in doğduğu sırada gümrük muhafaza memurluğu yapmaktaydı. Annesi Zübeyde Hanım, Selanik yöresinde ticaretle uğraşan Sofuoğlu Feyzullah Efendi'nin kızıydı. Geleneklere bağlı olarak yetişmişti. Çevresindeki kadınlardan farklı olarak okuma-yazma bilmektedir. Mustafa Kemal'in Fatma, Ahmet ve Ömer adlı abla ve ağabeyleri Makbule ve Naciye adlı kızkardeşleri vardır. Fakar aile küçük yaşlarda Ahmet, Ömer, Fatma, Naciye'yi vefat ile kaybetmiştir.

Mustafa Kemal Atatürk'ün geride kalan kız kardeşi olan Makbule Atadan ise 1887 yılında Selanik'te doğmuştur. Önce İstanbul'a sonra Ankara'ya geldi. Serbest Cumhuriyet Fırkası'na giren Makbule Hanım birkaç ay sonra parti kapatılınca siyasetten çekildi. Mecdi Boysan ile evlendi. Atatürk ile ilgili anıları "Büyük Kardeşim Atatürk (1952)" ve "Ağabeyim Mustafa Kemal (1952)" adlarıyla yayımlandı.

Mustafa Kemal'in doğduğu 1896'ya kadar zamanını geçirdiği Selanik, liman şehri olması dolayısıyla kozmopolit bir yerde. Birçok din ve millet bir arada yaşıyordu. Bu durum olaylar ve yeniliklerin takibini kolaylaştırıyor ve Mustafa Kemal'in genç yaşta farklı kültürleri tanımasına olanak sağlıyordu. Bu durum Mustafa Kemal'in çok yönlü oluşunu da etkilemiş oldu.

Mustafa Kemal, okuma çağı gelince ilk önce annesinin isteği üzerine Mahalle mektebine daha sonra da babasının isteğiyle Şemsi Efendi ilkokuluna nakledildi. Bu sırada Mustafa Kemal babasının vefatı üzerine ailesiyle dayısının çiftliğine gitmek zorunda kaldı. Öğreniminin yarım kalması üzerine annesi Selanik'te teyzesinin yanına gönderdi. Bir süre sonra Mülkiye Rüştiyesi sivil okulna daha sonra da Askeri Rüştiye sınavlarını kazanarak Selanik Askeri Rüştiyesi'ne (ortaokul) yazıldı. Zekası ve çalışkanlığı nedeniyle matematik öğretmeni Mustafa'ya ayrıca Kemal adını verdi.

Rüştiyeyi bitirdikten sonra Manastır Askeri İdadisi'ne (Manastır Askeri Lisesi) girdi (1896). Manastır çok kültürlü bir yapıya sahip olup, 3. ordunun da merkezi durumundaydı. Birçok okul bulunduran şehir Meşrutiyet taraftarlarının çoğunluk olduğu bir yerdir. Mustafa Kemal bir yandan okuluna devam ederken diğer yandan da memleketin içinde bulunduğu durumu takip ediyordu. Ayrcıca eski kitaplar alarak Fransızca'sını ilerletiyordu.

Manastır Askeri İdadisi'ni bitirdikten sonra 1899'da İstanbul Harp Okulu'nun piyade sınıfına yazıldı. 1902'de Harp Okulu'nu, 1905 yılında da Harp Akademisini bitirdi. Mustafa Kemal, Kurmay yüzbaşı olarak Osmanlı ordusuna katıldı.

Mustafa Kemal, ilk olarak 11 Ocak 1905'te Şam'da 5. Ordu'ya atandı. Burası Mustafa Kemal'in istediği Meşrutiyet'in ilanı için gerekli siyasi orama sahip değildi. Buradaki ordunun eğitimi de yetersizdi. Ardından Vatan ve Hürriyet adlı gizli bir cemiyet kurdu. Cemiyet'in Yafa, Beyrut ve Kudüs'te şubelerinin kurmayı başardı.

Mustafa Kemal, Selanik'te, Sultan II. Abdülhamit yönetimine karşı birleşen aydınlar ve genç subayların kurmuş olduğu İttihat ve Terakki Cemiyet'nin lideriyle görüşmeye gitti. Vatan ve Hürriyet Cemiyet'nin bir şubesini de Selanik'te açarak Suriye'ye döndü. Mustafa Kemal, Şam'dan sonra Makedonya'ya tayin istedi. 1907 Eylül'ünde 3. Ordu'ya tayin olarak Selanik'e geldi. Burada, kurmuş olduğu Vatan ve Hürriyet Cemiyeti'ni Makedonya şubesini açarak İttihat ve Terakki Cemiyeti ile birleştirdi. Mustafa Kemal,  Selanik ve çevresinde kendisine verilen askeri görevleri büyük bir başarı ile sürdürdü. Meşrutiyeti ilan ettirmek ve parlamenter rejime geçmek isteyen İttihat ve Terakki'nin toplantılarına katıldı.

"Bu durum Mustafa Kemal'in, monarşik yönetime karşı olduğunun ve demokrasi fikrini çok önceden oluşturduğunun göstergesidir."

Fakat cemiyetin içindekilerle fikirleri uyuşmayınca Selanik'ten uzaklaştırılmak bahanesiyle Trablusgarb'a, çıkan isyani bastırmaya gönderildi. Bu görevi yerine getiren Mustafa Kemal 1909'da Selanik'e döndü.

31 Mart Olayı'nı bastırmak için kurulan Haraket Ordusu'nda Mustafa Kemal'e de görev verildi. Hareket Ordusu'nun Kurmay Başkanı olarak İstanbul'a geldi. Ayaklanmanın bastırılmasında rol oynadı. Düzenin sağlanmasından sonra Selanik'e döndü. 1910 yılının yazında Arnatvutluk'ta çıkan ayaklanmanın bastırılması sırasında, Mahmut Şevket Paşa'nın Kurmay Başkanlığı'nı yaptı. Mustafa Kemal, Selanik'ten sonra İstanbul'da Genelkurmay Başkanlığı'nda bir görev atandı.

Balkan savaşı çıkınca İstanbul'a geldi. Daha sonra Edirne'nin alınmasında görev aldı. 27 Ekim 1913'te Sofya'da, Balkan ülkeleri Ateşemiliterliğine (Askeri Ateşe) atandı. I. Dünya Savaşı'nın çıkacağını ve bunun için yapılan hazırlıkları bağlı bulunduğu makan yoluyla hükümete bildirdi. Hatta daha ileri giderek bir takım tavsiyelerde bulundu. Mustafa Kemal, "Hazırlıkların yetersiz olduğunu, savaşın korkunç geçeceğini, Osmanlı Devleti'nin yorgun haliyle bu savaşa katılmasının sakıncalı olacağını, savaşa girmemenin çarelerinin aranıp bulunmasını" rapor etti.

"Bu durum Mustafa Kemal'in mantıklı ve gerçekçi hareket ettiğinin göstergesidir."