Yamamoto (1884-1943) dünya savaş tarihinde ilk kez bir düşman komutanı ortadan kaldırmak için özel operasyon yapılmış, Yamamoto'yu taşıyan uçak Amerikalılar tarafından pasifik üzerinde düşürülmüştür. Yamamoto bu kadar özel yapan şey o ikinci dünya savaşının acımasız Japon savaş güçlerinden Japonya donanmasının beyni daha da ötesi Amerikalıların savaşa girmesine yol açan Pearl Harbor baskını mimarıdır.
Hakkoido adasında bir samurayın altıncı oğlu olarak dünyaya gelmiş, Yamamoto 1896 da Hiroşima askeri deniz akademisi'ne girmiş ve 1904 te mezun olmuştur.Japonya'nın Rus savaşında Rusya baltık donanmasına karşı verilen savaşta bir kruvazörde nişancılık yapmış, bir çarpışmada yaralanmıştır.Savaşın ardından bir çok farklı gemide pasifik'te gezmiştir. 1913 te ülkenin saygın askeri eğitim kurumlarından Tsukiji askeri deniz akademisine girmiş, mezun olduğu 1919 yılında ikinci savaş filosuna katılmıştır.Bu yıllarda Yamamoto ailesi tarafından evlatlık edinilmiş, Amerika'nın prestijli üniversitesi Harvard'da 1919-21 yıllarında eğitim görmüştür.İleriki yıllarda Japonya'nın Washington'da ki deniz ateşeliğini yapmıştır.
İlerde Amerika'nın başını ağrıtacak bu adam ülkede kaldığı yıllar boyunca Amerikan sempatisi kazanmamış aksine kendisinde Amerika'nın kapasitesini gerçekçi bir şekilde değerlendirmiştir, kendi analizini yapmıştır.
Amerika'dan dönüşünde uçak gemisi komutanlığına getirmiş.O dönemde uçak gemisi olan dünyada sadece Japonya ve Amerika vardı.İleriki yıllarda Japonya adına delegasyonlara başkanlık yapan Yamamoto Japon deniz güçlerini sınırlandıran buna mukabil İngiliz ve Amerikan deniz kuvvetlerinin istedikleri kadar savaş gemisi barındırma ayrıcalığı taşıyan 1922 tarihli Washington denizcilik anlaşmasını için içine sindirememiştir.Bir ada ülkesi olan Japonya'nın aynı ayrıcalıktan yararlanmasını istiyordu.
O andan itibaren Japonya'nın anlaşmayı delmesi için girişimlere başlamıştır.Aralık 1936 da Japonya donanmasından sorumlu bakan yardımcısı olan Yamamoto, genel eğilimin aksine yeni savaş gemilerinin üretilmesine karşı çıkarak uçak gemisi merkezi bir yapılanmaya gidilmesi için gayret göstermiştir.Uçak gemilerinin Japonya'nın geleceği açısından daha önemli olduğuna inanıyordu.
Ikinci dünya savaşı patlak verdiğinde Japonya'daki sertlik yanlıları ki daha çok askeri kanatta mevcutlar, imparatoru etkileri altına almışlardır.Hemen Almanya ve İtalya ile anlaşma imzalamak da gecikmediler.Artık Mihver devletlerinden biri olarak Japonya vakit geçmeden Fransa'nın uzak doğudaki sömürgeleri Kamboçya, Laos gibi sömürgeleri işgal etti.
Bu gelişme üzerine Amerika, Japonya'ya yönelik petrol ve çelik ihracatında son verdi.Çinle savaşmakta olan Japonya'nın ise petrol ve bu madene hava su gibi ihtiyacı vardı.Bunun üzerine Hollanda'nın Endonezya civarındaki petrol açısından zengin doğu kolonilerini saldırı hazırlıklarına başladı.Japonların niyetinden rahatsız olan Amerika, bu bölgeye girmesi durumunda Japonya'ya savaş açacağı uyarısında bulundu.Zaten Japonlar da bahane arıyordu.Karar verildi.Amerikaya savaş açılacaktı.
Yamamoto daha başından itibaren Japonya'nın bu maceracı dış politikasına karşı olmuş, Almanya ile ittifak a karşı çıkmış, bu tavrıyla ile ülkedeki sertlik yanlılarının hedefi haline gelmiştir.Ancak ölüm tehditleri almasına rağmen ülke açısından vazgeçilmezdi ve 30 ağustos 1939 da tüm Japonya donanmasının komutasına getirildi.
Yamamoto, olası bir savaşın engellenmesi için lobi yapıyordu ancak Japonya'daki savaş yanlılarının gözü hiçbir şey görmüyordu.Prensi devirmişler yerine generel Tojo Hideki'yi getirdiklerinde artık Amerika ile savaşın önünde engel kalmamıştı.Yamamoto ne amerikan yanlısı ne de karşıydı sadece japonya'dan yanaydı.Amerika'ya savaş açılmasına karar verince oda ülkesine hizmet için tüm birikimini harcamaya karar verdi.
Japon genelkurmayı Pasifik'teki Japon adalarından vur kaç taktiği açısından uygun olduğunu, savaş gemileri uzmanı olan Yamamoto ise Pasifik'te savaş olacaksa Amerikan donanmasına ilk vuranın kendilerinin olması gerektiğini söylüyordu.Ona göre Japonlar ilk vuran taraf olması için Amerikan donanmasının kalbi sayılan Pearl Harbor'da yapılmalıydı.
Yamamoto Japon genelkurmay'ını baskına ikna edince 26 kasım 1941 de tarihin en önemli çatışmalarından birini gerçekleştirmesi için ordusunu Pearl Harbor deki amerikan donanmasının üzerine yolladı.7 aralık sabahı süpriz saldırıya başlayan Japon uçak ve denizaltıları bir buçuk saat sonra işlerini bitirdiklerinde 2403 Amerikalı ölmüş 1178 kişi yaralanmış 18 amerikan savaş gemisi ve uçak gemisi batmıştı.Yamamoto'nun mimarlığını yaptığı baskında Amerika savaşa girecek ve ikinci dünya savaşının kaderi ile birlikte Japonya'nın ki de değişecektir.
Pearl harbor'dan sonra 1942 de gerçekleşen Jawa deniz savaşında Yamamoto Japon kuvvetlerinin başındaydı.Önemli bir yere sahip olan hava gücü olmaksızın tamamen kruvazörlerle savaşan Japon ordusu, İngiliz ve Amerika güçlerinin oluşan birleşik donanmayı yenerek Java'yı ele geçirmiştir.Burada belirleyici olan unsur Yamamoto'nun taktikleri olmuştur.
Yamamoto bu başarının üzerinden strateji konumda bulunan Midway mercan adalarına saldırmayı hedefledi.Burayı çok stratejik buluyordu.Büyük bir hazırlık yaptı ancak pearl Harbour'dan ders alan Amerikalılar, Yamamoto yu gözhapsine almış, Japon ordusunun iletişim şifreleri çözmüşlerdir.Operasyon öncesinde tüm hazırlıklardan haberdar olan Amerikalılar Haziran 1942 de gerçekleşen Midway savaşı'nda japonları felakete uğrattılar.
Yamamoto bu felaketten sonra bir daha kendisini toplayamadı.Savaşın başka bir aşamasında Solomon harekatın yönetmiş olan Yamamoto, Amerikan güçlerinin solomon adalarına çıkamayacağını anlayınca geri çekilme emri vermiştir. Yamamoto'nun bu geri çekilme manevrası taktik açıdan bir şaheser olarak kabul edilir.
Yenilgiye rağmen Yamamoto görevinin başındaydı ve savaşma azminden bir şey kaybetmemiştir.Japon birliklerini denetlemek üzere uçağa bindi ve uçak havalandığında Amerikalılar iletişim şifrelerini çözmüşler, Yamamoto'nun uçağın den haberdar olmuşlardır ve Pearl Harbour'dan dolayı Yamamoto'ya besledikleri kin "intikam operasyonu" ile sonuçlanmıştır.Henderson hava üssü'nden havalanan 18 amerikan savaş uçağı Yamamoto'yu taşıyan escort uçaklarını 1943 te pasifik açıklarında düşürdü.Amerikan donanmasının korkulu rüyası, Pearl harbor un babası Japon donanmasının beyni, sonunda öldürülmüştü.Japon genelkurmayı devam etmekte olan savaşta moral kaybına neden olmaması için ölümünü bir ay sonra açıklanmıştır.
Yamamoto'nun First Air Fleet modeli donanma merkezde uçak gemisi çevresinde onu koruyan savaş gemileri modeli onun eseridir.Bu model halen Amerika tarafından başarıyla uygulanmaktadır.
Nazi almanyasında en yüksek askeri nişanı olan Meşe Yapraklı Şövalye haçına layık görülen tek yabancı asker olmuştur. Dünya savaş tarihine düşmanın özel olarak hedef aldığı ilk asker olarak geçmiştir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder