Selahaddin Eyyubi (Kudüs Fatihi) (1138-1193) Kudüs'ü haçlı işgalinden kurtaran, müslüman tarihinde önemli işler yapmış islam komutanıdır.Öldüğünde cenaze masraflarını karşılayacak kadar bile parası çıkmamıştır. Zira kişisel tüm servetini ihtiyaç sahiplerine bağışlamıştır.Cömert olduğu kadar iyi bir asker olan bu yüksek gönüllü kişi islam dünyasının yetiştirdiği en önemli asker ve devlet adamlarından biridir.
Sultan Selahattin'in tevazu cesaret ve askeri başarılar da dolu mirası bugün bile islam dünyasında ilham kaynağı olmaya devam ediyor.Kutsal Kudüs için savaştığı haçlıların bile saygısını kazanan Selahattin, 1138 de Tikrit'te bir kürt aileden dünyaya gelmiş eğitimini tamamlamak üzere Şam'a gönderilmiştir.Babası Necmettin Eyyüp, Baalbek valisi olduğu anda 10 yıl Şm'da kalan Selahattin, sünni hidayet bilimleri konusunda eğitim aldı.Daha sonra amcası Şirkuh'tan temel asker eğitimi aldıktan sonra bir birliğin yönetimini ele geçirdi ve amcasının yerine geçerek 1169 yılında Nurettin'in veziri oldu.Büyük bir sorumlulukla karşı karşıya Mısır'ı Kudüs latin kralına karşı koruyacaktır.
Başta pozisyonu önemsiz olsada ilerleyen yıllarda Mısır'ın kontrolünü ele alınmıştı.Selahattin ülkenin ekonomisini yeniden canlandırdı, askeri güçleri yeniden organize etti ve babasının tavsiyelerine uyarak eski lideri Nurettinle çatışmaya girmekten kaçındı.Nurettin 1174 bölümü ile Mısır'ın tek hakimi oldu.Selçuklulardan bağımsızlığını ilan ederek ve Eyyübi saltanatını yeniden kurarak Mısır'da sünniliği canlandırmaya soyundu.Sınırlarını batıya genişletti ve sonunda haçlıların korkulu rüyası oldu.
Halk selahattin'i bağrına basmıştır.Selahattin Şam'a yürüdü ve oradaki hakimiyet kurması uzun sürmemişti.Ancak düşmanları da boş durmuyordu.22 mayıs 1776 da Şam'ı kuşattığında gizli bir haşhaşiler grubu, iki kez kendisini öldürmeye çalıştı bu sırada haçlılarla savaş yapıldı ve Selahattin tapınak şövalyeleri tarafından yenilgiye uğratıldı.Üstelik bayağı ağır bir mağlubiyet almış, ordusunun ancak onda biri Mısır'a dönmeyi başarmıştı.1178 yılında haçlılar ve Selahaddin Eyyubi arasında barış anlaşması imzalandı.Zeki bir komutan olan Selahattin bu süreyi ordusunun tekrar onarmak için kullandı.Haçlıların provoke edici saldırılarına karşılık 1179 da karşı saldırıya geçerek Yakup geçidinde savaşında onları yenilgiye uğrattı.
Haçlılar bu kez hac yollarını Mekke ve Medine kutsal şehirlerini tehdit etmeye başlayınca Selahattin cevap vermekte gecikmedi.Oda haçlı Kalesini kuşattı.Bunun üzerine haçlılar, hacca giden bir kafileyi yağmalayarak cevap verdi.
Selahattin 4 temmuz 1187 de evlilik yoluyla kudüs kraliyet ailesi olmuş olan Trablus krallığı ve birleşik haçlı ordusuyla Hidden savaşında karşı karşıya geldi.80 bin kişilik haçlı ordusu motive olmuş Selahattin ordusu tarafından bozguna uğratıldı.Selahattin haçlı komutanı Reynald'ı yakalayarak kellesini uçurdu.Akabinde haçlılar doğuda en büyük darbe yemiş, bu hizmetten dolayı papa kahrından ölmüştü.
2 ekim 1187 cuma günü miraç kandili'nde Kudüs sultan Selahattin'in hakimiyetini kabul ediyordu ve Kudüs'e giren Sultan, mescidi aksaya geldi ve haçlıların tahrip ettiği islamın ilk kıblegahını bizzat temizledi.Fethin ardından ilk cuma namazı kılındı.Kudüs kurtarılmıştı.Tabiki Kudüs'ün düşmesinin yarattığı şok dalgaları batı ulaşmakta gecikmedi.Kudüs'ün yeniden islamlaşması haçlıları daha da hırlandırdı.Papa'nın çağrısıyla daha büyük bir haçlı ordusunun kurulması uzun sürmedi.Sefer'in finansmanını İngiltere'de uygulanan Selahattin öşrü vergisi karşılıyordu.Üstelik bu haçlı ordusu oldukça flaş isimleri bünyesinde barındırıyordu.Alman imparatoru Frederik Barbarossa, Fransa kralı Auguste ve aslan yürekli Richard olarak tarihe geçen birinci Richard üçüncü haçlı seferi ordularının başındaydı ve bu savaş krallar savaşı olarak bilinmektedir.
Lakin Barbarossa, Kudüs'e ulaşmadan Silifke nehrinde boğulmuştur.Haçlı ordusu şehrin kapısına dayandığında aradaki muazzam güç farkı islam askerleri arasında tedirginliğe yol açmıştı.Bu moral çöküntüyü fark eden Selahattin, tarihe geçen cümleler kurdu "Madem ki ölümden korkuyoruz niçin evlerimizde oturup çoluk çocuğunuzla zevki sefa içinde yaşamıyoruz bizim vazifemiz düşmanı mukayese etmek değil onun karşısına çıkmaktır."
Selahattinin ordusu 7 eylül 1179 da kral aslan yürekli Richard ın ordusula Arsuz savaşında karşı karşıya geldi.Bu savaşta Selahattin yenildi.Selahattin ve Richard'ın mücadelesi düşmanlığın yanısıra karşılıklı saygı ve onlara dayalı bir karşılaşma olmuştu.Richard yaralandığında Selahattin tedavi için kendi doktorlarını gönderdi.Arsız savaşında Richard, atını kaybettiğinde Selahattin'in kendisine en iyisinden 2 arap atı ve ayrıca buz ve meyve gönderdiği de söylenir.Richard ise Selahattin'e kız kardeşini Selahattin'in erkek kardeşiyle evlendirmei teklifinde bulunmuştu.
Kudüs merkezi bu savaşta tüm şiddete rağmen iki taraf da üstünlük kuramayınca, kral Richard haçlılar adına ateşkes önermiş, 1 eylül 1192 de imzalanan anlaşma Kudüs'ün geleceği belirlenmiştir. Kentin yönetimi müslümanların elinde olacak ancak hristiyanlara açık tutulacaktı.Anlaşmaya göre Latin krallığının alanı azalıyordu.
Selahattin, Richard'ın ayrılışından kısa bir süre sonra 4 mart 1193 de Şam'da öldü hristiyan saldırılarına karşı verdiği çetin mücadeleye rağmen Selahattin, Avrupa'da onurlu bir savaşçı olarak ün kazandı.O kadar ki on dördüncü yüzyılda bir de kahramanlıklarını anlatan bir şiir yazılmıştı.Her ne kadar farklı inanışları da olsa Selahaddin Eyyubi, hristiyan lordlar tarafından özellikle de Richard tarafından hep saygıyla anılmıştır.
Üçüncü haçlı seferi sonrası müslümanlar ve hristiyanlar arasında dini açıdan taassup azalmış, birbirlerine daha hoşgörülü davranmaya başlamışlardı.Haçlıların Kudüs'ü aldıklarında 70000 müslümanın vahşice öldürmelerine karşın Selahattin Eyyubi Kudüs'te adaletli davranmış ve halka zarar verilmemesi, sivillere dokunulmaması konusunda kesin emir vermiştir.Selahattin'in bu tavrı haçlılar tarafından bize takdirle övülmüş, batıda bugün bir de süregelen saygının temeli atılmıştır. Selahattin dinin doğru anlamına gelir bu yüzden de büyük bir asker ve devlet adamı olan sultan Selahaddin, asırlar boyu müslümanlara birçok yönden ilham kaynağı olmaya devam ediyor.
Selahattin, Kürtçe dışında Arapça, Farsça ve Türkçe biliyordu.İslam hukuku okumuştu.Spor yapmayı, savaş oyunu olan çevgannı çok severdi.Türbesi Şam'daki Emeviye camisi avlusundadır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder